„Imposter syndrome“

Þetta orð, imposter syndrome, hefur verið mér hugleikið í svolítinn tíma. Skilgreining sem ég fann á netinu hljóðar svona:

To put it simply, imposter syndrome is the experience of feeling like a phony—you feel as though at any moment you are going to be found out as a fraud—like you don’t belong where you are, and you only got there through dumb luck. It can affect anyone no matter their social status, work background, skill level, or degree of expertise.

Alla mína ævi hef ég reynt að vera eins og heyrandi manneskja. Ég var sú eina í fjölskyldu minni sem heyrði illa þegar ég var að alast upp, svo ég hafði af þrjósku minni, bitið í mig að ég væri ekki nógu góð því ég heyrði ekki nógu vel. Því varð ég að sanna, að ég gat verið jafn góð og aðrir, og það gerði ég með því að standa mig vel í skóla. Ég var fróðleiksfús og las allt sem ég komst yfir. Ég var ekki há í loftinu þegar ég kláraði allar barnabækurnar sem til voru á heimilinu og hóf að lesa skáldsögur og sjálfsævissögur. Sjónminnið mitt var gott, sem leiddi til þess að stafsetningin mín var 100% og ég mundi flest allt sem ég hafði lesið.

Ég var alltaf með bók með mér hvert sem ég fór. Það er til mynd af mér að lesa bók í áttræðisafmæli afa míns, því það var auðveldara fyrir mig að lesa en að reyna að fylgjast með öðrum að tala saman og heyra ekki neitt.

Þarna var það strax í æsku, sem ég var út undan innan um fólk, því ég heyrði ekki vel og missti því af bröndurum, skilaboðum og félagslegum vísbendingum. Ég valdi því oft tengilið innan hópsins sem hélt mér upplýstri. Innan fjölskyldunnar fékk mamma það hlutverk og í vinahópnum vinkonan sem ég náði bestum tengslum við. Þrátt fyrir þetta þá missti ég samt af miklu og fékk oft að heyra að það sem ég missti af hafði ekki skipt máli.

Ég var lengi týnd og leitaði að einhverjum sem skildi mig og væri eins og ég. Þannig var það í menntaskóla að ég kynntist hóp heyrnarlausra ungmenna á sama aldri og ég. Ég var komin með áhuga á táknmál svo hópurinn tók vel á móti mér og upp frá því var þetta helsti vinahópurinn minn í næstum tvo áratugi. Upp úr tvítugu var ég orðin sátt við að vera ég, heyrnarskert stúlka, sem naut af því besta af báðum heimum sem ég tilheyrði, í samfélagi heyrnarlausra og eins samfélagið sem ég ólst upp í sem var heyrandi.

Samt var þessi tilfinning innra með mér, sem sagði að ég tilheyrði ekki. Ég gat talað íslensku en missti mikið úr því ég heyrði ekki nógu vel. Ég skildi orðið táknmál, en ég fann að ég náði aldrei sömu færni og heyrnarlausu vinir mínir, sem höfðu talað táknmál síðan þau voru með bleiu. Ég sat oft og fylgdist með, og lagði sjaldan orð í belg. Þannig er þetta ennþá, nema að stundunum fjölgar sem ég herði upp hugann og tek meira þátt í samræðum annarra.

Nú er ég rúmlega fertug og þessi „imposter“ tilfinning, er sterkari, ef eitthvað er. Ég er ekki nógu góð mamma – því ég heyri ekki. Ekki nógu góð eiginkona – því ég heyri ekki. Ekki nógu góður kennari – því ég heyri ekki. Ég er líka orðin langþreytt, eftir að hafa verið dugleg alla mína ævi, svo orkan er ekki sú sama og áður. Síðustu mánuðina hef ég verið að skoða sjálfa mig, hrósa sjálfri mér fyrir það sem ég hef afrekað og vera skilningsrík þegar ég þarf að hlúa að sjálfri mér með því að hægja á mér og hvíla mig.

Mig langar ekki lengur að vera imposter, svo ég verð að þekkja styrkleika mína og breyta veikleikum mínum í styrkleika. Það geri ég með því að standa betur með sjálfri mér og láta skýrt í ljós hvað ég þarf til að ég geti tekið þátt í samfélaginu.

Svo ég nefni dæmi, þá hef ég tekið þátt í íbúafundi í sveitarfélagi mínu og þá tók ég með mér litla hljóðnemann minn sem er tengdur við kuðungsígræðslu mína (CI) með bluetooth tækni. Ég talaði við stjórnendur fundsins og bað þá um að nota hljóðnemann minn svo ég myndi heyra í þeim, sem var auðsótt mál. Ég gat því setið fundinn og fylgst vel með.

Þetta litla tæki „Cochlear Mini Mic“ hefur auðveldað líf mitt mjög mikið. Allt í einu get ég hlustað á aðra og samt slakað á, því hljóðin koma auðveldar til mín og ég þarf ekki að eyða mikilli orku í að hlusta.

Andstæður

Íslendingur, íslensk, íslenskir stafir, sjónrænt, regla.
Ég heiti Selma.
Ég er með eyru – sem virka ekki vel.
Ég er algjör tungumálanörd – en heyri ekki vel.
Ég er félagslynd – en á erfitt innan um fjölda fólks.

Samt er ég manneskja, eins og þú, og reyni að lifa lífi mínu eins og allir aðrir.

Til þess nota ég ýmis bjargráð til að auðvelda mér lífið.

  1. Fyrst fékk ég heyrnartæki 3 ára, sem ég var lengi að venjast. Biluðu eyrun
  2. Ég fékk góðan kennara sem hjálpaði mér að ná tökum á lestri og bæta framburð minn.
  3. Ég var í talkennslu þar til ég varð 11 ára.
  4. Ég notaði svokallað FM tæki í skóla, sem var annars vegar hljóðnemi fyrir kennara og móttakara fyrir nemanda (mig). Tækið var ekki fullkomið og þverneitaði ég að nota það 11 ára gömul.
  5. Ég átti góðar vinkonur sem hjálpuðu mér í skólanum ef ég skildi ekki hvað átti að gera. Félagslynd
  6. Komin í menntaskóla fékk ég rittúlk, sem skrifaði á fartölvu allt sem kennari sagði í tímum og ég glósaði.
  7. Ég byrjaði að læra táknmál 15 ára og tók það sem þriðja mál í menntaskóla í stað þýsku eða frönsku. Tungumálanörd
  8. Ég fór að nota táknmál daglega, þar sem ég umgekkst mikið heyrnarlausa vini og þjálfaði mig upp í að geta notað táknmálstúlka í tímum. Þó fannst mér rittúlkurinn alltaf bestur. Félagslynd
  9. Upp úr tvítugu þróaði ég með mér „Deaf identity“ og ég öðlaðist sjálfstraust sem heyrnarlaus einstaklingur.
  10. Á rúmu ári versnaði heyrnin mín mjög mikið og ég var orðin lög-heyrnarlaus, þó ég hefði enn heyrnarleifar. Mér bauðst kuðungsígræðsla, sem ég hafnaði. Biluðu eyrun
  11. Ég kláraði grunnskólakennaranám frá Kennaraháskóla Íslands og hafði tekið dönsku í kjörsviði. Ég var, þrátt fyrir allt, góð í að skrifa og lesa dönsku, og fannst skemmtileg áskorun að takast á við dönskuna í háskóla. Það skemmdi heldur ekki að sami rittúlkur úr menntaskólanum túlkaði fyrir mig á dönsku í dönskutímunum. Tungumálanörd
  12. Ég ákveð að fara til Osló og læra til masters í Oslóarháskóla. Sérhæfingin var audiopedagogikk í sérkennslu, s.s. að sérhæfa mig í allt sem tengdist heyrninni og úrræðin sem var í boði þegar heyrnarskerðing er uppgötvuð. Tungumálanörd Félagslynd
  13. Ég ákveð eftir námið að ég væri tilbúin að fara í kuðungsígræðslu í Noregi, en flutti heim áður en af því varð.
  14. Ég fór að finna fyrir langþreytu eftir heimkomu til Íslands. Eftir góða umhugsun ákveð ég að fara í kuðungsígræðslu í von um að hún myndi létta mér lífið.
  15. Ég fór í endurhæfingu fyrir kuðungsígræðsluþegar í Noregi, korter í covid og kláraði seinni hluta endurhæfingunnar í gegnum tölvu. Félagslynd
  16. Ég heyri meira og betur en áður, en skil minna í samtölum, svo ég verð að fara vel með mig og hvíla mig eftir þörfum. Félagslynd